Positieve oplossingen

Jouw hond leert de hele dag door, niet alleen als je bewust met hem bezig bent. Laat niets aan het toeval over. Als je afwezig bent, zorg er dan voor dat hij geen verkeerde dingen kan leren door hem op een plaats te zetten waar hij geen kwaad kan. Dat kan een bench zijn of een ruimte waar hij niets kan slopen. Als hij los is, zorg er dan zeker met een nieuwe hond of pup voor dat hij geen seconde uit je oog is. Als je met iets anders bezig bent, hou je altijd één oog op je hond. Alleen zo kun je fouten voorkomen door te reageren, bijvoorbeeld door de hond af te leiden als hij iets fout dreigt te doen.

Om je op weg te helpen met bewust opvoeden, vind je hier een aantal suggesties voor het voorkomen of aanpakken van wangedrag dat ontstaat uit de natuurlijke aanleg van de hond.

 

Naar boven Naar benedenOpspringen

Bij begroeting zal je hond de neiging hebben om tegen je op te springen. Misschien vind je dat soms wel gezellig en vrolijk. Maar als hij modderpoten heeft en je hebt je nette pak aan, vind je dat waarschijnlijk minder plezierig. Als je niet wil dat hij onder die omstandigheden tegen je opspringt, moet je er ook voor zorgen dat het hem nooit iets oplevert. Als de hond tegen je opspringt, is hij uit op aandacht. Die aandacht onthou je hem door fier rechtop te gaan staan en je hoofd arrogant hoog weg te draaien. Je armen hou je tegen je zij gedrukt of over elkaar gekruist. Je zegt niets en je kijkt en raakt hem niet aan. Hij is lucht voor je.

Tot hij met vier poten op de grond staat. Zolang hij vier voeten op de vloer heeft, is hij de braafste hond ter wereld en verdient hij de volle aandacht en eventueel ook een koekje, om de les nog wat sneller en dieper door te laten dringen: 4 voeten op de vloer betekent allerlei leuks!
Als hij tegen je op (wil) springen, is hij jouw aandacht niet waardig en ga je direct weer rechtop staan, wend je je hoofd af en hou je je handen buiten zijn bereik. Doe alleen niet te uitbundig als hij op de vloer is, anders lok je het opspringen zelf erg uit.

Zodra je hond merkt dat op de vloer blijven meer aandacht oplevert dan tegen je opspringen, zal hij laag blijven.

Wil je dat je hond niet tegen andere mensen opspringt, kun je heel eenvoudig al buiten het bereik van die mensen beginnen met klikken voor 'voetjes op de vloer'. Tegen de tijd dat ze binnen je bereik zijn, heeft de hond zoveel interesse voor jou dat hij hen niet ziet staan. Blijf geregeld klikken voor vier voeten op de grond. Het helpt wel erg als zeker de eerste tijd die mensen ook bovenstaande taktiek toepassen als je hond toch tegen ze opspringt. Laat het niet aan het toeval over, maar vraag vrienden of kennissen je te helpen met de training. Instrueer ze en gebruik niet de hulp van degenen die zich hieraan niet houden.

 

Naar boven Naar benedenOpdringerig aandacht vragen

Veel honden komen wel eens om aandacht vragen bij de baas. Zolang dit netjes gebeurt en niet te vaak, is er weinig aan de hand. Ga er niet altijd op in, en geef de hond ook uit jezelf geregeld aandacht, niet alleen als hij erom vraagt.

Als je hond echter opdringerig is in zijn vragen om aandacht, dit vaak doet of maar blijft drammen, is er toch iets mis. Negeer je hond, stuur hem weg of loop zelf de kamer uit en doe de deur dicht. Als je bang bent voor vernielen, kom je binnen 15 seconden terug zodat je hond nog niet over zijn verbazing van je vertrek heen is, maar wel terwijl de hond stil is. Bij het binnenkomen negeer je hem. Begint hij weer, vertrek je weer. Als hij 2-3 minuten zich netjes heeft gedragen als je weer binnen bent, roep je hem naar je toe en knuffel of speel je even met hem.

Mopper niet op de hond als hij om aandacht vraagt, want dan krijgt hij precies wat hij wil. Weliswaar is dit negatieve aandacht, maar een verveelde hond maakt dat helemaal niets uit.
Geef zeker niet na een tijdje drammen en zeuren toe aan je hond, want dan leert hij dat flink aandringen wel degelijk effect heeft. Een volgende keer houdt hij het nòg hardnekkiger vol.

Buiten deze situaties om kun je je hond echter juist wel wat meer aandacht geven. Maar alleen op jouw eigen initiatief, niet op dat van de hond.

 

Naar boven Naar benedenGrommen bij de voerbak

Leer je hond dat als iemand bij de voerbak komt, dat alleen maar voordelen oplevert. Bijvoorbeeld wordt op dat moment kaas bij zijn saaie brokken gevoegd, of jus. Een uitstekende reden om je voerbak af te staan natuurlijk!

Heeft je hond al behoorlijke problemen met de voerbak, moet je dit voorzichtig opbouwen. Bijvoorbeeld door hem zijn maaltijd in hele kleine porties geven. "Geweldig, iedere keer als de baas bij mijn (nog lege) voerbak komt, komt er iets bij! En soms ook nog eens iets superlekkers!" Als dit goed gaat, kun je proberen de voerbak te benaderen als deze bijna leeg is en iets toevoegen, eerst eventueel iets erin gooien vanaf een afstandje.

 

Naar boven Naar benedenAlleen zijn

Een hond is een sociaal dier dat echt moet leren om alleen te kunnen blijven. Onafhankelijke honden hebben misschien iets minder problemen hiermee dan op mensen gerichte honden, maar voor geen enkele hond is het iets natuurlijks of vanzelfsprekends.

Begin door de hond heel even alleen in de kamer te laten (paar seconden). Geen probleem? Ga weer naar binnen, maar alleen terwijl hij stil is, anders beloon je eventueel piepen of blaffen. Bouw deze tijd uit. Als hij zo'n 10 minuten aankan, ga je een keer naar buiten. Een 5 seconden wachten en weer naar binnen (weer alleen als je hond stil is). En dit opbouwen. Meestal is het eerste kwartier het moeilijkst. Daarna kun je de stappen groter maken.

 

Naar boven Naar benedenVernielen

De meeste honden vinden het heerlijk om ergens op te knagen. Pups hebben het zelfs nodig voor een goede ontwikkeling van hun gebit. Zorg dan ook voor voldoende speeltjes waarin de hond zijn tanden mag zetten. Als hij niets anders heeft, is de kans groot dat je hond bijvoorbeeld aan het tapijt begint, of aan een schoen of stoelpoot. Voorkom dus dat je hond op verboden dingen knaagt. Als je je hond niet vertrouwt, hou hem dan voortdurend in de gaten. Als je ziet dat hij buitengewone interesse heeft in een minder gelukkig voorwerp, lok je hem weg en bied je hem een alternatief. Maak er even een spelletje van, zodat het voorwerp ook een beetje interessant is voor je hond.

Als je even niet kunt opletten, zet je je hond in een bench (kamerkennel) of een ruimte waar hij geen schade kan aanrichten.

 

Naar boven Naar benedenJoggers najagen

Veel honden hebben sterk de neiging om achter joggers of andere 'vluchtende' mensen, dieren of voorwerpen aan te gaan. Een enkeling heeft zelfs als gevaarlijk hobby het najagen van auto's. Het beste kun je dit voorkomen door je hond direct bij je te roepen als je bijvoorbeeld een jogger ziet aankomen. Laat je hond zitten of leid hem volledig af met een speeltje. Als de jogger voorbij is, beloon je hem uitgebreid voor zijn zitten en/of aandacht, bijvoorbeeld door het speeltje een andere kant op te gooien dan de jogger ging. Zo worden joggers een teken van: "Hoi! de baas gaat met me spelen!"

 

Naar boven Naar benedenJatten

Veel honden stelen eten van salontafels, maar ook van eettafels en zelfs van het aanrecht. Gezien de aangeboren eigenschappen van de hond, is dergelijk gedrag gewoon te verwachten als je niet oplet: de hond is een jager en een aaseter, en bovendien een aartsopportunist. Het is dus zaak de hond duidelijk te maken dat dit niet kan, voordat hij ooit de kans krijgt te ontdekken wat voor geweldigs binnen zijn bereik ligt. Onderstaande methode kan overigens ook goed werken bij een hond die al de gewoonte heeft om te jatten.

De eerste stap is heel simpel: zorg dat hij nooit de kans krijgt iets te pakken. Dus laat nooit eten staan op plaatsen waar de hond erbij zou kunnen zodra je hem de rug toekeert. Dat is vragen om problemen. Eten op tafel zetten, zeker een lage tafel, is voor jezelf een teken dat je hond en eten nog geen seconde uit het oog mag verliezen.

Als je bezoek hebt, een situatie waarin je makkelijk afgeleid bent, kan het slim zijn om je hond aan te lijnen of in zijn bench te zetten.

Vervolgens ga je de hond leren dat hij geen eten mag pakken, tenzij jij toestemming geeft. Pak je clicker in je ene hand. Neem iets overheerlijks in je andere hand, sluit je hand goed af en hou deze vlak voor de neus van je hond. Uiteraard gaat je hond likken en knabbelen. Het mag allemaal, maar er gebeurt niets: je hand blijft stevig gesloten om het overheerlijke lekkers. Mocht hij je pijn doen, roep dan "Au!" en steek even je hand achter je rug. Na 2 of 3 seconden hou je hem weer voor de neus van je hond. Hij likt en knabbelt weer verder, tot hij het op een gegeven moment heel even opgeeft. Hij trekt een heel klein beetje zijn neus terug. Klik, zeg "pak maar", en reik hem met een duidelijk gebaar de beloning aan.

Het knabbelen kan soms even duren. Het maximum dat ik bij een hond heb meegemaakt, was zo'n 2 tot 3 minuten. Maar hoewel deze hond de eerste keer zeer hardnekkig was, had hij het ook na hooguit 3 keer helemaal door - op dit eerste niveau wel te verstaan.

Naar boven Naar benedenDit herhaal je tot de hond niet eens meer probeert aan je hand te likken en te doen. Klik, 'pak maar' en beloon (jackpot). Herhaal dit op verschillende plaatsen in huis en buiten, zeker als je hond de neiging heeft ook van straat te eten.

De volgende stap is: lekkers op je vlakke hand, vlak voor de neus van de hond. De hond probeert weer, je sluit je hand. Hij trekt zich terug, je hand gaat open. Hij blijft 1/2 seconde van je open hand af: klik/beloon (uiteraard met 'pak maar' ertussen). Zorg er ook echt voor dat hij niets te pakken krijgt. Net als de eerste stap herhaal je dit to je hond niet meer probeert het lekkers te pakken.

Lukt dit niveau en heb je het weer op allerlei verschillende plekken geoefend, dan hou je je hand 5 cm lager.
En zo verder in stapjes van 5 cm tot je je hand plat op de vloer legt. Dan leg je het voer op de vloer, met je hand erbij, zodat je er snel genoeg bij kunt zijn. Hand iets verder weg. Hand nog iets verder weg. Half overeind komen. Nog iets verder overeind. Gaan staan. Beetje afstand nemen. Enzovoort.

Bij de laatste stappen is het zeer belangrijk dat de hond doorheeft: gewoon pakken 'lukt' niet, ik moet wachten op 'pak maar'. We hebben stapje voor stapje bij de hond een verwachtingspatroon gecreëerd, waardoor hij denkt dat het toch niet lukt. Maar: gaan we te snel, ook nu we op een klein afstandje kunnen staan, dan hebben we kans dat hij het toch nog eens probeert en succes heeft. Beetje bij beetje de oefening opbouwen dus.

De laatste stappen kunnen ook aan de lijn worden gedaan, voor de zekerheid. Maar als je deze zekerheid nodig hebt, ga je eigenlijk gewoon te snel. Want een hond heeft drommels goed door of hij een riem aanheeft of niet. Hoe beter je basis, hoe steviger je de eerste stappen tot en met het op de grond leggen hebt opgebouwd, hoe beter en vaak ook sneller het vervolg zal gaan.

Variaties op dit thema zijn:

  • 'Nee' of een ander woord dat je voor je hond als 'stop'-woord wilt gebruiken (als je 'nee' al als straf gebruikt, niet hier gebruiken; gebruik een woord dat voor jezelf neutraal is, zodat je het niet kunt snauwen). Dit zeg je op het moment dat de hond toch probeert te pakken en je je hand sluit (vanaf stap 2, hand open, toe te passen).
  • Wachten op oogcontact voordat je 'pak maar' zegt. En steeds ietsje langer oogcontact.
  • Wachten op zit of af.
  • Allemaal net wat je zelf handiger lijkt.

 

Naar boven Naar benedenTrekken aan de lijn

Honden hebben een aantal uitstekende redenen om aan de lijn te trekken:

  • ze zijn sneller dan wij
  • ze willen graag ergens naartoe

De allerbelangrijkste reden waarom ze trekken is echter heel simpel: het werkt! Zij trekken en ze komen waar ze willen. Ze trekken, en de baas loopt er vaak heel braaf achteraan.

Een aantal strategiën om het trekken aan de lijn af te leren, vind je in het artikel Trekken aan de lijn.

 

Naar boven Naar benedenSpeeltje loslaten

Je hond leren een speeltje los te laten, kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Als jij geen controle hebt over het speeltje, kun je namelijk niet trainen (of opvoeden) met het speeltje als beloning - of tenminste, de beloning kun je steeds maar één keer gebruiken. Daarna beloont de hond zichzelf al zoveel met zijn speeltje, dat je verder trainen kunt vergeten.

Een belangrijk punt bij het leren loslaten van een speeltje, is zelf compleet te ontspannen. Je blijft het speeltje vasthouden, maar je trekt er niet meer aan. Je geeft zelfs een beetje mee. Waar je tijdens het spel een beetje gek en opgewonden deed, word je heel stil, rustig en kalm als je wilt dat de hond het speeltje loslaat.

Leer de hond tegelijkertijd het speeltje ruilen voor iets lekkers. Eerst moet je het lekkers soms zowat in de neus van de hond steken. Zeg het woordje 'los' steeds nèt op het moment dat de hond loslaat, (alternatieve) klik en beloon. Zorg ervoor dat het lekkers opweegt tegen het speeltje. Gebruik desnoods twee speeltjes, waarbij het ene dient om de hond het andere te laten loslaten. Het mooiste is als je de hond èn iets lekkers, èn verder spelen als beloning kunt geven. Zo wordt loslaten namelijk dubbel belonend.
Als je hond het eerste speeltje absoluut niet wil loslaten, draai je je om en ga je je heerlijk vermaken met het tweede. Je lacht en kraait, gooit het ding in de lucht en speelt ermee. Nog beter is dit als je met 2 mensen kunt spelen. Als de hond blijk van interesse geeft, speel je nog even zonder hem verder. En je legt het speeltje weg. De hond negeer je totaal. Het bericht voor de hond is dan: "als ik het speeltje niet afgeef, speelt de baas zonder mij verder".

Als je hond het speeltje echt geweldig vindt, kun je als beloning voor het loslaten, nà het voeren van het lekkers, weer verder spelen. Onderbreek jullie spel geregeld en speel weer verder nadat je de hond wat uitgedaagd hebt. Dan heeft je hond ook niet het idee dat 'brokje ruilen' einde spel betekent. Het kan ook betekenen dat de baas daarna nòg vrolijker verder speelt. Als je af en toe tussendoor om een oefening vraagt, ben je stiekem ook nog aan het trainen!

Als het 'brokje ruilen' altijd of erg vaak 'einde spel' betekent, zal de hond zijn favoriete speeltje steeds minder graag afgeven, ook niet in ruil voor een voertje. Dat betekent immers einde feest.

 

Vertoont je hond in een van bovenstaande situaties agressief gedrag, neem dan contact op met een goede hondenschool of gedragstherapeut. Voor tips hierover zie onder Meer info online de pagina Links over gedrag.

 

 

Naar boven Naar benedenConsequent zijn

Misschien wel dè belangrijkste regel bij het opvoeden van een hond is:

WEES CONSEQUENT

Als je de ene keer wel je huisregels toepast en de andere keer niet, ontstaat enorme onduidelijkheid voor de hond. Je maakt het voor hem dan heel moeilijk om te ontdekken dat er regels zijn en wat ze inhouden.

Als je de ene keer iets voorkomt of het verbiedt, en het de volgende keer toelaat, krijgt de hond toch af en toe zijn beloning. Hij weet dan: "Hee, af en toe lukt het!" Dus zal hij het altijd blijven proberen.

Inconsequent zijn en vervolgens ook nog eens de hond straffen omdat hij de regels overtreedt, is voor je hond onbegrijpelijk gedrag. Als dit vaker gebeurt, verliest een hond het vertrouwen in de baas. Hij heeft geen idee wanneer wat hij doet goed is, en wanneer hij ervoor op zijn donder kan krijgen. In extreme gevallen wordt de hond door een dergelijk 'leiderschap' zelf onbetrouwbaar.

Als je consequent bent, weet je hond waar hij aan toe is, je bent duidelijk voor hem, en daardoor zal hij ook veel sneller leren. Bovendien zal hij veel minder snel fouten maken: daar geef je hem nauwelijks de kans voor.