Dans samenstellen

Voor het invullen van de dans heb ik geen echt vastomlijnd plan. Houvast heb ik echter wel aan onderstaande punten. In de praktijk lopen ze erg door elkaar heen, en ik kan zelden met alle aspecten rekening houden. Maar ik doe het wel zoveel mogelijk, omdat dat in mijn ervaring het beste resultaat oplevert. (Klik op Lees meer.)

Welke oefening past waar?
Hoogtepunten
Grove indeling
Overgangen tussen oefeningen
Variatie
Verhouding mens / hond in dans
Uitproberen en bijschaven

Naar boven Naar onder Welke oefening past waar?

Voor het invullen van een dans begin ik vaak met de karakteristieken van de muziek op een rij te zetten. Dit kunnen bijvoorbeeld zijn: rustig, vloeiend, ritmisch, spanning opbouwend, ontlading... Al deze karakteristieken - en waarschijnlijk heb je er zelf nog meer in je muziekstuk gevonden of zou je ze anders beschrijven - zet ik bovenaan een serie kolommen op een pagina.

In die kolommen vul ik de oefeningen in die bij die karakteristieken passen. Het maakt niet uit of een oefening in meerdere kolommen staat. Het wil niet zeggen dat ik die oefening daar perse gebruik. Wel geeft het me een duidelijk overzicht welke verschillende oefeningen ik voor een passage uit kan kiezen.

Op een ander papier of in mijn hoofd heb ik ook nog een lijst met de oefeningen die mijn hond uitstekend, goed of minder goed kent. Welke oefeningen hij leuk vindt, welke geweldig en welke hij minder graag uitvoert. En dan nog de oefeningen die hem enthousiast maken, en degene die hem kalmeren.
Voor mijn honden vermijd ik dit laatste type oefening. Voor honden die de neiging hebben hyperenthousiast te worden en daardoor fouten te maken of erg te gaan blaffen, zijn ze misschien juist wel bruikbaar.

Naar boven Naar onder Hoogtepunten

Josch landt op zijn achterpoten en blijft staanEen aspect waar ik in een vroeg stadium van de dans over nadenk, is waar ik de hoogtepunten wil hebben. Graag maak ik extra indruk in het begin, zodat het publiek 'de oortjes spitst'. En ook aan het einde laat ik graag een extra indrukwekkend iets zien. De laatste indruk blijft namelijk 'hangen'. Verder trakteer ik het publiek graag ook tussendoor op iets extra's.

In die hoogtepunten kan ik heel moeilijke of indrukwekkende oefeningen verwerken, maar ook oefeningen die de hond heel graag doet, waardoor hij iets extra's uitstraalt. Overlapt dat elkaar, dan is het helemaal mooi natuurlijk.

Bij hoogtepunten kan ik ervoor kiezen om de spanning langzaam op te voeren door echt naar dat hoogtepunt toe te werken. Bijvoorbeeld door een eenvoudige versie van een oefening te doen, het iets moeilijker te maken, nog iets moeilijker, om tenslotte alles uit de kast te trekken op het hoogtepunt zelf.

Naar boven Naar onder Grove indeling

Met deze informatie op een rij, ga ik aan de slag. Meestal kan ik de hoogtepunten het eerste invullen. Dan ga ik naar de refreinen. Zelf laat ik graag dezelfde beweging terugkomen op dezelfde tekst en muziek - als dat tenminste niet te vaak gebeurt, anders wordt dat weer saai. Voor refreinen zoek ik dan ook vaak oefeningen waarin de hond goed is en die hij leuk vindt of waar hij zelfs enthousiast van wordt. De coupletten vul ik meestal juist weer helemaal verschillend in.

Voor mijn aantekeningen gebruik ik hierbij vaak A5-kladblokvelletjes. Hoe ik dat precies doe, kun je lezen in Tips voor noteren dans.

Naar boven Naar onder Overgangen tussen oefeningen

Niet alleen de oefeningen zelf is iets om over na te denken en uit te proberen met je hond. Ook hoe je van de ene oefening overgaat naar de andere.

De hond moet van je linker- naar je rechterkant. Hoe doe je dat? Achter je langs, voor je langs, tussen je benen door, of zelf omdraaien?
De hond moet van recht voor je naar je linkerzij. Laat je hem om je heen lopen, of direct naar die plaats, of verzin je zelf een draai waardoor hij zo uitkomt? Loopt de hond er direct heen, of maakt hij onderweg een draai?

Soms is rust als overgang tussen oefeningen of muziekgedeelten een heel goede keus. Door rust kun je het publiek laten bijkomen na een druk of spannend gedeelte, of je kun er spanning mee opbouwen op weg naar een hoogtepunt. Door het contrast met de rust komt wat ervoor of erna was alleen maar beter uit. Rust kan door stilstaan, al dan niet in een verwachting opwekkende pose, of door heel langzaam te bewegen.

Goed gekozen overgangen van je ene naar je andere zij, van de ene naar de andere oefening, kunnen enorm veel toevoegen aan een dans.

Naar boven Naar onder Variatie

Variatie is ook een belangrijk element in je dans. Waarschijnlijk denk je dan als eerste aan veel verschillende oefeningen.

Met één oefening kun je echter ook al flink spelen: een draai bijvoorbeeld kun je aan je linker- of rechterkant, voor je of achter je laten uitvoeren, en dan ook nog eens linksom of rechtsom. Meerdere draaien achter elkaar, zelfs in elkaar overlopend... En dat is nog maar één voorbeeld.

Ook door van tempo te veranderen kun je afwisseling aanbrengen in je nummer. Rust was daar zojuist maar een voorbeeld van. Je kunt bijvoorbeeld ook van halftempo naar dubbeltempo gaan op eenzelfde ritme.

Je kunt ook variëren in hoeveel afstand je aflegt in een bepaalde tijd.
Sommige oefeningen lenen zich er meer voor om ze op de plaats uit te voeren. De laatste van de volgoefeningen op de pagina Oefeningen is daar een voorbeeld van, evenals positieveranderingen van de hond, zoals op de maat van de muziek van af naar zit naar af enz.
Met andere oefeningen kun je in sneltempo vele meters afleggen: volgen (links of rechts) natuurlijk, maar ook weven, achteruit, enz.

Ook veranderingen van de richting van je uitvoering kan een wisseling in beeld geven. Je komt op wedstrijden in een vierkante of rechthoekige ring te staan, met aan drie zijden publiek en één kant de jury. Je kunt al je oefeningen zoveel mogelijk in de richting van de jury uitvoeren, dus één kant op gericht, of alle kanten op, gericht op het publiek dus.

Met alle variatie die je kunt aanbrengen in je dans, moet je ook weer niet overdrijven: het geheel moet niet te onrustig worden. Het is een kwestie van een goed evenwicht vinden.

Humphrey maakt draai linksom

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Naar boven Naar onder Verhouding mens / hond in de dans

Deze sport heet niet voor niets dogdancing. Ik vind dat de hond in het middelpunt van de aandacht moet staan.

Als mens kunnen wij het ritme van de muziek volgen, elegante en sierlijke bewegingen maken, kortom, wij kunnen ons naar de muziek voegen. Een hond kan dit niet. Dat is ook de reden dat we muziek moeten kiezen die vooral hèm op het lijf gesneden is, zeker ook qua ritme.
Als wij als mens heel mooie of ingewikkelde dansbewegingen maken, trekken wij alle aandacht naar onszelf toe. De hond kan hier eenvoudigweg niet mee concurreren.

Andere zaken die de aandacht erg van de hond weg kunnen trekken, zijn slordige kleding van de baas (tenzij het bij het nummer hoort) en overdreven handling, bijvoorbeeld door een bal als lokmiddel of hele forse gebaren als commando te gebruiken.

Rustige handling zonder te veel gebaren, een bij het nummer passend kostuum en een minimum aan fouten houden de aandacht van het publiek zoveel mogelijk op de hond gericht. Een samenspel van handler en hond, met de grootste nadruk op de hond.

Misschien is hier weer een goede parallel te trekken met kunstschaatsen voor paren: daar maakt de mannelijke partner beslist deel uit van de show, maar de meeste aandacht trekt toch de vrouwelijke partner, tenzij de man blundert.

Naar boven Naar onderUitproberen en bijschaven

Voor, tijdens en na het bepalen van wat ik in gedachten heb en op klad heb gezet, probeer ik de dans in gedeelten met de hond uit.

Komt de hond uit? Lukt het hem de oefening te doen in dat aantal tellen? Vindt de hond zijn balans op tijd terug, zodat hij de volgende oefening moeiteloos kan inzetten? Kom ik zelf uit? Wil ik niet teveel in te korte tijd?
Een valkuil is te veel oefeningen in de dans te proppen, waardoor je hond steeds maar nèt op tijd is voor de volgende passage. Of niet op tijd, waardoor het volgende deel in de knel komt. Als je hond sneller moet bewegen dan hij van nature graag doet, ziet het geheel er gehaast uit. Je hond kan de oefeningen niet in een vloeiende beweging doen. Kortom, je hond is dan niet meer aan het dansen, maar aan het worstelen.

Als je dan iets op papier hebt, is het tijd om te kijken of het er allemaal ook echt zo uitziet als je gedacht had. Je kunt een of meer mensen vragen ernaar te kijken. Of je kunt vragen of iemand het voor je op video opneemt. Dan kun je er achteraf zelf, en met anderen, zo vaak en zo kritisch naar kijken als je wilt.

Het maken van de dans is bij mij een kwestie van schrijven, herschrijven, bijschaven, alles omgooien... Kortom, een tijdrovend, energievretend werkje. Soms laat ik het een tijdje liggen, om er weer mee verder te gaan als ik een keer meer inspiratie heb. Hoewel ik het soms heel frustrerend vind, geniet ik tegelijkertijd van het proces. En zeker ook van het eindresultaat, als het dan eindelijk is geworden wat ik me gedacht had!